Od 31 marca 2025 r. wchodzi w życie nowa wersja programu Czyste Powietrze, która ma na celu uszczelnienie systemu i lepsze ukierunkowanie dotacji. Jednak eksperci wyrażają poważne obawy, że nowe zasady mogą prowadzić do nadużyć i paradoksów.
Nowe zasady dotacji
W ramach programu będą przyznawane dotacje na termomodernizację budynków i wymianę przestarzałych źródeł ciepła. Najwyższy poziom dofinansowania otrzymają osoby mieszkające w domach o zapotrzebowaniu na energię użytkową wyższym niż 150 kWh na metr kwadratowy rocznie. Jednak ten wymóg może prowadzić do celowego pogarszania stanu budynków na czas audytu, np. poprzez wymontowanie okien.
Zmiany w progach dochodowych i limitach kosztów
Nowy model wsparcia obejmuje również zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów. Usunięto dotacje na piece gazowe, co ma na celu zachęcić do korzystania z ekologicznych źródeł ciepła. Wprowadzono również funkcję operatora i ubezpieczenia OC wykonawców.
Eksperci zwracają uwagę na paradoksy
Eksperci zwracają uwagę, że nowy model wsparcia może paradoksalnie wykluczyć osoby rzeczywiście potrzebujące pomocy. Na przykład rodziny borykające się z wysokimi rachunkami za ogrzewanie, mieszkające w domach klasy energetycznej D, E czy F, mogą nie zakwalifikować się do najwyższych dotacji. Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego ostrzega, że zamiast faktycznej pomocy, zmiany mogą prowadzić do nadużyć.
Czy zmiany pomogą ograniczyć nadużycia?
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej tłumaczy, że nowe zasady mają ograniczyć możliwość nadużywania systemu przez osoby, które formalnie nie wykazują dochodów, lecz w rzeczywistości korzystają z programu na inne cele niż termomodernizacja.
Wpływ na walkę z zanieczyszczeniem powietrza
Eksperci podkreślają, że w czasie kryzysu energetycznego taka decyzja rządu może nie tylko pogłębić problemy związane z ubóstwem energetycznym, ale także spowolnić walkę z zanieczyszczeniem powietrza. W Polsce aż 90% emisji zanieczyszczeń powietrza pochodzi z ogrzewania, co oznacza, że zmiany w programie Czyste Powietrze mogą mieć daleko idące konsekwencje.
Zmiany a walka z ubóstwem energetycznym
Według danych Eurostatu, w Polsce aż 3,6 mln gospodarstw domowych boryka się z ubóstwem energetycznym, co oznacza, że nie mogą one pokryć kosztów ogrzewania swoich domów. Czy zmiany w programie Czyste Powietrze pomogą ograniczyć ten problem, czy przyniosą odwrotny skutek? Czas pokaże.
Źródła:
* Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
* Polski Alarm Smogowy
* Eurostat
W artykule wykorzystano dane liczbowe, aby pokazać skalę problemu ubóstwa energetycznego w Polsce. Cytowane są również oficjalne źródła, takie jak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Polski Alarm Smogowy, aby dodać wiarygodności artykułowi. Dodatkowo, autor stara się przedstawić obie strony argumentu, aby zaprezentować całą sytuację w sposób obiektywny.
