W najbliższą sobotę, 29 marca 2025 roku, mieszkańcy Polski będą mieli okazję zaobserwować częściowe zaćmienie Słońca. To wyjątkowe zjawisko, które rozpocznie się przed południem i potrwa około półtorej godziny, będzie widoczne na terenie całego kraju.
Czas Trwania i Maksymalne Przesłonięcie
Jak informuje Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego (OA UW), w Warszawie zjawisko rozpocznie się o godzinie 11:50 i zakończy o 13:06, a moment maksymalnego przesłonięcia Słońca przez Księżyc przypadnie na 12:28. W szczytowej fazie zniknie 15,6% tarczy słonecznej. To rzadki i fascynujący moment, nie tylko dla pasjonatów astronomii.
Zjawisko Wyjątkowe w Skali Układu Słonecznego
Zaćmienia Słońca, które możemy obserwować z Ziemi, to zjawiska wyjątkowe w skali naszego Układu Słonecznego, a być może także wśród najbliższych nam układów planetarnych – podkreśla prof. Tomasz Bulik, dyrektor OA UW. Zjawisko jest możliwe dzięki niezwykłemu zbiegowi proporcji. Choć Księżyc jest aż 400 razy mniejszy od Słońca, znajduje się też około 400 razy bliżej Ziemi. To sprawia, że oba ciała mają niemal identyczne rozmiary na ziemskim niebie.
Rzadkość w Skali Układu Słonecznego
Eksperci z OA UW zwracają uwagę, że tak dokładne zakrycie Słońca przez księżycową tarczę to rzadkość nawet w skali Układu Słonecznego. Na innych planetach Układu Słonecznego tarcza Słońca obserwowana z powierzchni globu nigdy nie bywa tak dokładnie zakryta przez tarczę księżyca danej planety. Nie zdarza się to nawet na Saturnie, który według najnowszych badań ma aż 274 naturalne satelity.
Ograniczony Czas Obserwacji
Warto jednak pamiętać, że zjawisko to nie będzie możliwe „na zawsze”. Księżyc oddala się od Ziemi o prawie 4 centymetry rocznie. Za około 600 milionów lat tarcza Księżyca obserwowana z Ziemi będzie już zbyt mała, aby przesłonić całą tarczę Słońca i mieszkańcy Ziemi nie będą już mogli podziwiać całkowitych zaćmień naszej Gwiazdy Dziennej – tłumaczy prof. Bulik.
Bezpieczna Obserwacja
Obserwowanie zaćmienia może być ekscytujące, ale też niebezpieczne dla wzroku, jeśli nie zastosujemy odpowiednich środków ostrożności. Nigdy nie wolno patrzeć na Słońce bez odpowiedniej ochrony oczu. Aby bezpiecznie obserwować zaćmienie, najprościej zaopatrzyć się w specjalne okulary z filtrem z folii mylarowej. Jednak nawet mając te okulary, nie wpatrujmy się bez przerwy w Słońce. A w żadnym wypadku nie patrzmy na Słońce przez niezabezpieczoną filtrem mylarowym lornetkę, aparat fotograficzny albo inne instrumenty optyczne, ponieważ grozi to uszkodzeniem, a nawet utratą wzroku – ostrzega astronom.
Publiczny Pokaz Zaćmienia
Dla chętnych OA UW organizuje publiczny pokaz zaćmienia przed swoją siedzibą w Warszawie przy Alejach Ujazdowskich 4. Na miejscu dostępne będą teleskopy oraz okulary z filtrem. W razie złych warunków pogodowych wydarzenie zostanie odwołane.
Najbliższe Całkowite Zaćmienie Słońca
Kolejne i najbliższe całkowite zaćmienie Słońca będzie widoczne w Europie 12 sierpnia 2026 roku. Zjawisko będzie można obserwować m.in. z Islandii, Grenlandii, Portugalii i Hiszpanii. W Polsce jednak zdecydowanie warto spojrzeć w niebo (oczywiście z odpowiednią ochroną) już w najbliższą sobotę, 29 marca.
