Prezydent Andrzej Duda ogłosił, że przyłączenie Litwy, Łotwy i Estonii do europejskiej sieci energetycznej ma charakter przełomowy. Te kraje stanowią razem z Polską w ramach UE całość zapewniającą bezpieczeństwo i suwerenność energetyczną. Jak podkreślił prezydent, jest to ważne wydarzenie również w kontekście współpracy w ramach Trójmorza.
Kraje bałtyckie jako ostatnie w UE nie były połączone z systemem przesyłowym Europy kontynentalnej CESA i funkcjonowały w ramach współpracy energetycznej wykorzystującej poradziecką infrastrukturę. W sobotę rano wstrzymały wszelkie przepływy energii elektrycznej na połączeniach z Rosją i Białorusią, co oznacza odłączenie się od poradzieckiego systemu IPS/UPS i kontroli częstotliwości obszaru BRELL w Moskwie.
Decyzję o rezygnacji z tego systemu podjęto ponad 10 lat temu w związku ze zmianami stosunków politycznych między UE, krajami bałtyckimi a Rosją. Atak Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. przyspieszył realizację tego procesu. W sobotę o godz. 8.09 polskiego czasu ustały przepływy energii o charakterze technicznym między Rosją i Estonią.
Jak wynika z danych bałtyckich operatorów, częstotliwość utrzymuje się w normie. Kontrolę częstotliwości w sieciach przejęli operatorzy przesyłowi z krajów bałtyckich: Litgrid, AST i Elering. To oznacza, że kraje bałtyckie opuszczają system energetyczny związany z Rosją i Białorusią.
Prezydent Andrzej Duda podkreślił, że o konieczności niezależności i suwerenności energetycznej mówiono już przed rosyjską agresją na Ukrainę. To wszystko zaczęło się rzeczywiście od tego, że uzyskaliśmy suwerenność gazową – terminal LNG w Świnoujściu, ale także terminal pływający na Litwie w Kłajpedzie, który nie tak dawno stał się własnością litewską.
W kontekście współpracy energetycznej, Polska i Litwa współpracują w ramach Baltic Pipe, który ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego w regionie. Jak podkreślił prezydent, jest to ważne wydarzenie również w kontekście rynku energii w Europie.
Według danych Eurostatu, w 2020 r. Polska była największym konsumentem energii w regionie, z udziałem 23,4% w całkowitym zużyciu energii w UE. Litwa, Łotwa i Estonia również są ważnymi konsumentami energii w regionie, z udziałem odpowiednio 2,3%, 1,4% i 1,1% w całkowitym zużyciu energii w UE.
W 2020 r. UE importerowała 53,8% swoich potrzeb energetycznych, przy czym gaz ziemny stanowił 24,5% importu, a ropa naftowa – 44,1%. Rosja była największym dostawcą gazu ziemnego do UE, z udziałem 44,1% w całkowitym imporcie gazu ziemnego.
W kontekście priorytetów polityki energetycznej, UE stawia na bezpieczeństwo energetyczne, suwerenność i zrównoważony rozwój. Jak podkreślił prezydent, jest to ważne wydarzenie również w kontekście przyszłości Europy i rynku energii w Europie.
Warto przypomnieć, że Polska i Litwa współpracują w ramach Grupy Wyszehradzkiej, która stawia na współpracę energetyczną i bezpieczeństwo w regionie. Jak podkreślił prezydent, jest to ważne wydarzenie również w kontekście przyszłości regionu i rynku energii w Europie.
W związku z tym, prezydent Andrzej Duda ogłosił, że przyłączenie Litwy, Łotwy i Estonii do sieci energetycznej UE jest ważnym krokiem w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego w regionie. Jak podkreślił, jest to ważne wydarzenie również w kontekście przyszłości Europy i rynku energii w Europie.
