Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok, który może mieć daleko idące konsekwencje dla samorządów w całej Polsce. 12 marca 2025 r. WSA w Warszawie unieważnił uchwałę Rady Miejskiej w Radomiu dotyczącą opłat na Cmentarzu Komunalnym, uznając je za bezprawne. To oznacza, że Polacy mogą liczyć na zwrot pieniędzy za bezprawne pobieranie opłat za groby.
Podstawa Prawna
Zgodnie z art. 7 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, samorządy mogą pobierać opłaty jedynie za pochówek zmarłych. Inne opłaty, takie jak za wjazd na cmentarz czy korzystanie z jego infrastruktury, nie mają podstawy prawnej. To oznacza, że cmentarze komunalne nie mogą pobierać opłat za usługi, które nie są bezpośrednio związane z pochówkiem zmarłych.
Wyrok WSA w Warszawie
Wyrok WSA w Warszawie jest kolejnym ważnym precedensem, który może wpłynąć na praktyki samorządów w całym kraju. Mieszkańcy, którzy uiszczali opłaty na podstawie unieważnionych uchwał, mają prawo ubiegać się o ich zwrot. Jeśli zapłaciłeś opłatę, która nie miała podstawy prawnej (np. dodatkowe opłaty za korzystanie z grobu, wjazd na cmentarz czy inne usługi, które powinny być darmowe), to masz prawo zawalczyć o zwrot tych pieniędzy.
Ograniczenia
Czy są jakieś ograniczenia? Tak – czas. W większości przypadków obowiązuje zasada, że można domagać się zwrotu do 3 lat wstecz, licząc od momentu, kiedy dowiedzieliśmy się, że opłata była bezprawna. Nie ma oficjalnego wzoru wniosku o zwrot opłat za grób, ponieważ sprawy te są nowe i dotyczą różnych miast oraz indywidualnych sytuacji. Ale można taki wniosek napisać samodzielnie w prosty sposób.
Zwrot Opłat
Jeśli chcesz ubiegać się o zwrot opłat, musisz złożyć wniosek do Urzędu Miasta lub Zarządu Cmentarza, który pobierał opłatę. Jeśli urząd odmówi przyjęcia – można złożyć skargę do sądu administracyjnego lub zasięgnąć porady Rzecznika Praw Obywatelskich albo Rzecznika Konsumentów. Nie rezygnujmy – nadal warto spróbować! Można poprosić urząd o sprawdzenie, czy mają zapis płatności. Jeśli opłata była pobierana „z urzędu” i regularnie, to prawdopodobnie jest w systemie.
Dane Liczbowe
Według danych z 2022 r., w Polsce jest około 10 000 cmentarzy komunalnych, na których pochowanych jest ponad 10 milionów osób. Rocznie cmentarze komunalne generują przychody w wysokości ponad 1 miliarda złotych. Jeśli nawet część z tych opłat jest bezprawna, to może to oznaczać, że samorządy muszą znaleźć nowe źródła finansowania cmentarzy.
Wnioski
Wyrok WSA w Warszawie to ważny sygnał dla samorządów w całej Polsce. Muszą one dostosować swoje regulacje do obowiązującego prawa i zaprzestać pobierania bezprawnych opłat. Mieszkańcy, którzy uiszczali opłaty na podstawie unieważnionych uchwał, mają prawo ubiegać się o ich zwrot. Nie rezygnujmy – nadal warto spróbować!
