Konklawe to zgromadzenie kardynałów, podczas którego wybierany jest nowy papież. Przebiega zgodnie ze ściśle określonymi procedurami. Po śmierci papieża Franciszka, konklawe odbędzie się na początku maja 2025. Tego dnia, 21 kwietnia 2025 roku, zakończył się ponad 12-letni pontyfikat papieża Franciszka. Jego śmierć poruszyła wiernych na całym świecie. Przed kardynałami stoi jedno z najważniejszych i najbardziej symbolicznych zadań – wybór nowego papieża.
Kiedy i gdzie odbędzie się konklawe 2025?
Konklawe nie rozpoczyna się natychmiast po śmierci papieża. Zgodnie z obowiązującym prawem kanonicznym, zwoływane jest po 15 dniach od śmierci papieża (termin ten z ważnych przyczyn może zostać wydłużony do 20 dni). W 2025 roku konklawe prawdopodobnie zostanie zwołane około 6 maja w Kaplicy Sykstyńskiej.
Proces wyboru nowego papieża
Nowego papieża wybierają kardynałowie-elektorzy w czasie tajnego zgromadzenia, zwanego konklawe. Aby kandydat został wybrany papieżem, musi uzyskać większość kwalifikowaną, czyli co najmniej 2/3 głosów oddanych przez elektorów obecnych w danym głosowaniu. Co ciekawe, nowym papieżem może zostać wybrany każdy ochrzczony katolik mężczyzna, ale w praktyce niemal zawsze wybór pada na jednego z kardynałów.
Kto uczestniczy w konklawie?
W konklawie uczestniczą wyłącznie kardynałowie mający poniżej 80. roku życia w dniu śmierci papieża. Liczba kardynałów uprawnionych do udziału w konklawie powinna przekraczać 120, choć w wyjątkowych przypadkach zdarzają się odstępstwa od tej reguły. W chwili śmierci papieża Franciszka, Kolegium Kardynałów liczyło 252 członków, z czego około 135 spełnia kryterium wieku, co oznacza, że tylu kardynałów może brać udział w konklawie 2025.
Proces głosowania
Głosowanie składa się z trzech etapów, ściśle określonych przez tradycję i przepisy kościelne:
1. Losowanie kardynałów: Kardynał diakon losuje dziewięciu kardynałów do pełnienia określonych ról: trzech skrutatorów, którzy będą liczyć głosy, trzech rewizorów, mających sprawdzać poprawność liczenia, oraz trzech infirmarzy, których zadaniem będzie zebranie głosów od chorych kardynałów przebywających w Domu Świętej Marty, jeśli ci nie mogą osobiście uczestniczyć w głosowaniu.
2. Głosowanie: Każdy kardynał-elektor w ciszy wpisuje na karcie nazwisko swojego kandydata na papieża, po czym składa kartkę na pół. Trzymając ją wysoko, podchodzi do urny ustawionej przy ołtarzu. Zanim wrzuci kartę, wypowiada przysięgę: „Powołuję na świadka Chrystusa Pana, który mnie osądzi, że mój głos jest dany na tego, który – według woli Bożej – powinien być moim zdaniem wybrany”.
3. Liczenie głosów: Do pracy przystępują skrutatorzy – trzej kardynałowie odpowiedzialni za liczenie. Siadają za stołem przed ołtarzem. Pierwszy skrutator wyciąga kartkę z urny, otwiera ją i przekazuje drugiemu. Ten odczytuje nazwisko i podaje je trzeciemu skrutatorowi, który wypowiada je na głos. Głosy są zapisywane i sumowane na specjalnym arkuszu.
Czas trwania konklawe
Czas trwania konklawe jest nieprzewidywalny. Teoretycznie nowy papież może zostać wybrany już w pierwszym głosowaniu, ale historia pokazuje, że zazwyczaj potrzeba kilku dni. W ostatnich dziesięcioleciach konklawe trwało od jednego do pięciu dni. Konklawe, które wybrało papieża Franciszka w 2013 roku, trwało dwa dni. Obecne szacunki sugerują, że wybór nowego papieża po Franciszku może zająć od dwóch do czterech dni.
Ogłoszenie wyboru nowego papieża
Wybór nowego papieża ogłaszany jest w sposób symboliczny, dobrze znany wiernym na całym świecie – poprzez dym wydobywający się z komina Kaplicy Sykstyńskiej. Tradycja ta sięga kilkuset lat i stanowi jedno z najbardziej rozpoznawalnych wydarzeń towarzyszących konklawie. Podczas każdego głosowania, po zakończeniu etapu liczenia głosów i spalenia kart, z komina unosi się dym, który informuje świat o jego wyniku. Po ukazaniu się białego dymu, biją także dzwony Bazyliki św. Piotra – dodatkowy znak, że Kościół katolicki ma nowego Ojca Świętego. Następnie wierni czekają, aż kardynał protodiakon wyjdzie na balkon loggii centralnej Bazyliki i wygłosi tradycyjne słowa: „Habemus Papam!” – „Mamy papieża!”. Po nim na balkon wychodzi sam nowo wybrany papież, by po raz pierwszy oficjalnie przemówić do wiernych i udzielić błogosławieństwa „Urbi et Orbi” – miastu i światu.
