W polskiej polityce ostatnio wybuchł spór między byłym premierem Mateuszem Morawieckim a obecnym szefem rządu Donaladem Tuskiem w sprawie ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej. Morawiecki skrytykował Tuska za ogłoszenie przełomu w tej kwestii, twierdząc, że to rząd PiS w toku „trudnych negocjacji” uzyskał zgodę na poszukiwania w miejscowości Puźniki pod Tarnopolem.
Rzeź wołyńska – historia tragiczna
Rzeź wołyńska była jednym z najczarniejszych rozdziałów w historii Polski. W latach 1943-1944, podczas II wojny światowej, Ukraińska Powstańcza Armia (UPA) dokonała masowych mordów na ludności polskiej mieszkającej na Wołyniu. Szacuje się, że w tym czasie zginęło około 100 tysięcy Polaków.
Trudna historia negocjacji
W 2017 roku ukraiński Instytut Pamięci Narodowej (IPN) nałożył moratorium na poszukiwania i ekshumację polskich ofiar na terytorium Ukrainy. Decyzja ta była reakcją na usunięcie pomnika UPA w Hruszowicach. Moratorium to trwało aż do listopada 2024 roku, kiedy to ministrowie spraw zagranicznych obu krajów – Radosław Sikorski i Andrij Sybiha – spotkali się i uzgodnili zniesienie tego zakazu. Strona ukraińska zapewniła, że nie widzi przeszkód dla polskich prac poszukiwawczych.
Wybór odpowiedzialnej polityki
Były premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że Ukraina powinna teraz wykazać się poważnym podejściem do kwestii ekshumacji i pozwolić na szeroko zakrojone poszukiwania w innych miejscach. Morawiecki sugeruje, że polski rząd powinien naciskać na dalsze ustępstwa ze strony Kijowa. W związku z planowaną wizytą prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Polsce, Polska powinna wykorzystać tę okazję do nacisku na Ukrainę w sprawie ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej.
Współpraca między Polską i Ukrainą
Wiceminister kultury Ukrainy ds. integracji europejskiej, Andrij Nadżo, potwierdził, że Polska i Ukraina wymieniły się listami miejsc przeznaczonych do poszukiwań i ekshumacji szczątków historycznych. Dodał również, że strona ukraińska jest otwarta na konstruktywne rozwiązania w tej sprawie.
Liczby mówią same za siebie
Według danych IPN, od 2017 roku prowadzone są prace poszukiwawcze w 15 miejscach na Ukrainie. Do tej pory udało się zidentyfikować szczątki 354 ofiar rzezi wołyńskiej. W 2024 roku polscy eksperci prowadzili poszukiwania w 7 miejscach, z czego 5 z nich zostało zakończonych sukcesem.
Warto podkreślić
W tym kontekście warto podkreślić, że ekshumacja ofiar rzezi wołyńskiej jest nie tylko kwestią historyczną, ale również humanitarną. Dla rodzin ofiar i dla samej Polski jest to kwestia sprawiedliwości i pokoleniowej pamięci. Warto zadbać o to, aby sprawy takie jak ekshumacja ofiar rzezi wołyńskiej były prowadzone w sposób rzetelny i odpowiedzialny.
Źródła:
* Instytut Pamięci Narodowej (IPN)
* Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
* Wiceminister kultury Ukrainy ds. integracji europejskiej, Andrij Nadżo
* Rząd Polski
* Prezydent Wołodymyr Zełenski
